Een les spreken/luisteren ondersteund door Padlet

Deze les is geschikt voor een vmbo 1-klas. De les draait om de tekst Sukkel voor de liefde van Daniëlle Bakhuis. Het verhaal gaat over een bescheiden leerlinge die zich laat verleiden om een naaktfoto van zichzelf naar een ‘vriend’ te appen. De tekst is actueel en aansprekend. De les sluit aan bij de kerndoelen voor mondelinge taalvaardigheid spreken en luisteren. Door het verhaalthema 'sexting' draagt de les bij aan mediawijsheid van leerlingen. De les wordt ondersteund door Padlet.

Padlet

Een Padlet is een online berichtenmuur die je kunt gebruiken om te evalueren, brainstormen, antwoorden te krijgen op een gestelde vraag of om informatie te delen. In deze les gebruik ik Padlet voor het verkrijgen van antwoorden op vragen en als basis voor een discussie. Op Padlet.com kun je een gratis account aanmaken met je Gmail-adres of met een willekeurig e-mail adres plus wachtwoord. Daarna kun je meteen aan de slag.

Account

Je kunt eventueel kiezen voor een betaald account speciaal voor scholen, Padlet Backpack. Padlet Backpack biedt voordelen voor als Padlet veel en veelvuldig wordt ingezet op school. Zo krijgen leerlingen in Backpack bijvoorbeeld een eigen account waarmee ze eenvoudig kunnen inloggen en opgeslagen Padlets kunnen bekijken, is het eenvoudiger om de informatie op een veilige manier te delen en is er meer opslagruimte, bijvoorbeeld voor het uploaden van grote bestanden. Mijn ervaring is dat voor eenvoudig gebruik in de klas het gratis account voldoende is. Let erop dat je de informatie goed afschermt. Padlet is te gebruiken met alle reguliere besturingssystemen en browsers.

Een Padlet aanmaken

Je kunt Padlets aanmaken nadat je bent ingelogd op Padlet.com. Zie deze handleiding of kijk hier:

Lastig? Kijk dan eens in Padlet, het wijst zich vanzelf. Elke Padlet krijgt een eigen url. Deze zie je als je op het tandwieltje (rechts bovenin) klikt en vervolgens helemaal naar beneden scrolt. Vervang het laatste deel van de url (de code) door een korte en eenvoudige naam.

In deze les is de Padlet zichtbaar op het digibord. De leerlingen plaatsen hun posts live. Je kunt de Padlet echter ook gebruiken om de leerlingen voor of na de les berichten te laten plaatsen. Je kunt er als beheerder voor kiezen om berichtjes te krijgen van updates. De beheerder kan berichten toelaten, verwijderen en verplaatsen. De leerlingen zien op hun pc alle toegelaten berichten.

Online veiligheid

Zorg dat je vooraf duidelijke afspraken maakt over ‘digitale omgangsvormen’, wat mag er bijvoorbeeld wel en wat niet. Daarmee voorkom zoveel mogelijk dat ongewenste posts verschijnen. Bovendien geeft dat je een basis om vervelende posts te kunnen verwijderen.

Los van het risico dat leerlingen uit de eigen klas ongewenste posts plaatsen, is er nog een extra risico om rekening mee te houden: mensen van buiten de klas. Als je de padlet uitsluitend beveiligt met een wachtwoord, kunnen leerlingen de link en het wachtwoord doorsturen. Met die gegevens kan elke willekeurige persoon posts lezen en plaatsen. Zeker bij een gevoelig onderwerp, zoals in deze les, moet je hier rekening mee houden. Breng leerlingen niet op ideeën door ze vooraf te waarschuwen. Verwijder indien nodig de Padlet na de les.

Er zijn twee mogelijkheden om het plaatsen van posts door buitenstaanders te voorkomen. Eenvoudig, maar niet 100% betrouwbaar: mail of ap de link niet naar leerlingen. Betrouwbaarder: geef bij het maken van je Padlet onder ‘Personen & privacy’ expliciet aan wie bijdragen kan toevoegen. Je voegt dan alle e-mailadressen en namen van de leerlingen in (rechts bovenin onder 'delen'). In de Backpack-editie van Padlet kun je dit administreren.

Overigens geldt het risico van inmenging van buitenstaanders voor veel ‘semi-open’ applicaties, waaronder ook het veel gebruikte Kahoot. Steeds meer leerlingen ontdekken hoe leuk het is om de quiz door hun vrienden te laten verstoren.

Lesopzet

Doelgroep: vmbo-1

Kerndoelen

De les sluit aan bij de niveau 1F-kerndoelen voor het spreek- en luisteronderwijs. In de les is met name aandacht voor ‘deelnemen aan discussie en overleg’, ‘mondelinge taalvaardigheid -luisteren’, ‘begrijpen’ en ‘interpreteren’ (zie Bonset, 2015, p. 195 – p. 203). Deels sluit de les aan bij het kerndoel ‘begrijpen’ behorend bij het fictieonderwijs (zie Bonset, 2015, p. 270).

Lesdoelen

• Leerlingen kunnen 10 minuten geconcentreerd luisteren.
• Leerlingen kunnen benoemen wat het hoofdonderwerp is van de tekst, wie de personages zijn en waar het verhaal zich afspeelt.
• Leerlingen kunnen hun mening geven op basis van argumenten.
• Leerlingen kunnen met elkaar discussiëren, rekening houdend met elkaars gevoelens en belangen.
• Leerlingen kunnen omgaan met Padlet.
• Leerlingen begrijpen het begrip sexting (het doorsturen of plaatsen van blootfoto’s via digitale media).

Voorbereiding

1) Maak een PowerPoint, Prezi of andere presentatievorm waarop je kort het volgende laat zien:

• Dia 1. Lesdoelen, voorkant van de bundel Verhalen voor onder je kussen.
• Dia 2. Drie vragen (Wat is het hoofdonderwerp? Wat zijn de belangrijkste personages? Waar speelt het verhaal zich af?).
• Dia 3. Padleturl 1 (invoegen als Padlet gereed is) + de drie eerdergenoemde vragen.
• Dia 4. Padleturl 2 (invoegen als Padlet gereed is) + hoofdvraag: Is het normaal om blootfoto’s te plaatsen? + uitleg standpunt /argument.
• Dia 5. Afsluiting les, herhaal de cover.

2) Maak twee Padlets (zie handleiding en instructiefilmpje).

• Padlet 1 t.b.v. antwoord op de drie vragen van dia 2. NB: deze vragen hoef je niet in de Padlet te zetten. Geef de padlet een korte naam. Plaats de url in dia 3. (voorbeeld Padlet, ww: Liefde)
• Padlet 2 t.b.v. standpunt over het verspreiden van blootfoto’s en argumenten. NB: opdracht standpunt/argument hoef je niet in de Padlet te zetten. Geef de padlet een korte naam. Plaats de url in dia 4. (voorbeeld Padlet, ww. Bloot)
• NB: Houd de namen van de Padlets eenvoudig en kort (bijvoorbeeld: verhaal en standpunt). Denk aan de privacy-instellingen. Klik naar wens aan: ‘Moderator - Vraag om toestemming van admin of moderator voor posts gepubliceerd worden.’ Nadeel van laatstgenoemde optie is dat je in de les posts moet accorderen. Oefen het gebruik van de Padlets vooraf.

3) Zorg dat alle leerlingen hun telefoon, iPad of laptop meenemen en kunnen gebruiken.

4) Zorg voor een lokaal met een digibord en een goede online verbinding.

5) Lees het verhaal Sukkel voor de liefde. Het verhaal is zeer geschikt voor vmbo 1. Het is kort (maximaal 10 minuten), eenvoudig geschreven en sluit aan bij de belevingswereld van jongeren. Bovendien draagt het bij aan mediawijsheid van de leerlingen. Het verhaal is ingedeeld in tijdsblokken, zorg dat je deze structuur helder kunt overdragen. Besluit of het nodig is om de tekst in te korten vanwege de beschikbare tijd of anderszins.

6) Breng de beginsituatie van de klas in kaart: houd rekening met voorkennis en mogelijke gevoeligheden.

7) Zorg dat je voor aanvang van de les ingelogd staat op Padlet.com.'

Didactische keuze en rol docent

Omdat leerlingen effectiever leren wanneer er structuur is in les, de docent helder uitlegt en leerlingen zichtbaar betrokken zijn (Hattie in Geerts & Van Kralingen , 2016, p. 106) kies ik voor een docentgestuurde lesvorm. De klas werkt als klas, er vindt geen opsplitsing in groepen plaats. Als de tijd en ruimte het toelaten, kun je ervoor kiezen om de leerlingen in de tweede helft van de les, tijdens de discussie, bij elkaar te laten zitten in een kring.

Door inzet van Padlet kun je als docent de betrokkenheid van leerlingen vergroten. De leerling krijgt hierdoor een actieve rol en wordt individueel aanspreekbaar. Individuele aanspreekbaarheid is een interactievorm waardoor niet meedoen onmogelijk dan toch tenminste zichtbaar wordt (Ebbens & Ettekoven, 2015, p. 15). In deze les gebruik ik Padlet ook om leerprocessen van leerlingen zichtbaar te maken. Zo kun je als docent adequaat inspelen op het leren van de leerling en dat bijstellen of verfijnen via gerichte feedback.

De les in acht stappen

1) Richt aandacht op doelen, sluit aan bij voorkennis. Toon dia 1 met lesdoelen en de prikkelende cover van de verhalenbundel. Vertel nog niet waar de bundel over gaat. (ca. 3 minuten)

2) Instructie opdracht. Toon dia 2 met de drie vragen. Laat deze dia tijdens het voorlezen staan. (ca. 2 minuten).

3) Lees voor: Sukkel voor de liefde. Laat de leerlingen tijdens het voorlezen nadenken over de drie vragen. (ca. 10 minuten)

4) Toon dia 3 met adres en wachtwoord Padlet. Laat leerlingen Padlet openen. Geef instructie over Padlet. Elke leerling plaatst één post met daarop de antwoorden over hoofdonderwerp, personages en plaats. Laat live zien wat de leerlingen invullen. Controleer of iedereen de Padlet heeft ingevuld. Praat na a.d.h.v. Padlet en geef een toelichting. (ca. 10 minuten)

5) Ga verder met de presentatie, dia 4. Leg uit: Wat is een standpunt en wat is een argument? Ga samen met de leerlingen verder naar Padlet 2 (ca. 5 minuten)

6) Laat nieuwe Padlet invullen door leerlingen. Controleer of iedereen de Padlet heeft ingevuld. (ca. 5 minuten)

7) Discussieer met leerlingen over sexting a.d.h.v. standpunten en argumenten op Padlet (10 minuten)

8) Vraag de leerlingen wat ze vonden van de les. Benoem de kernbegrippen. Geef de mogelijkheid om na te praten buiten de les als er nog vragen zijn over het onderwerp.

Het mooie van Padlet

Het mooie van Padlet is dat het heel eenvoudig werkt en je het op veel manieren kunt inzetten in het onderwijs. Ik heb het nu gebruikt om antwoorden op te halen en als basis voor een brainstorm. Doordat iedereen een bijdrage moet leveren, wordt de betrokkenheid van leerlingen vergroot. Niet meedoen met de les wordt met Padlet onmogelijk, dan toch tenminste zichtbaar (Individuele aanspreekbaarheid in Ebbens & Ettekoven, 2015, p. 15). Bovendien worden leerprocessen zichtbaar. Zo kun je als docent adequaat inspelen op het leren van de leerling en dat bijstellen, verfijnen én belonen via gerichte feedback. Padlet past daarmee binnen een effectieve leeromgeving.

Er zijn meer manieren om Padlet in te zetten. Je kunt het bijvoorbeeld ook gebruiken om voorkennis te activeren door bijvoorbeeld begrippen rond een bepaald onderwerp te inventariseren (Rubens, 2017). Er zijn meer programma’s handig voor het verzamelen van informatie, maar het grote voordeel van Padlet is dat iedereen er eenvoudig kan komen via de url en het wachtwoord. Overigens is dat tegelijkertijd ook een nadeel (zie online veiligheid). Daar moet je voorzichtig mee zijn.

Bronnen

Bakhuis, D. (z.d.). Sukkel voor de  liefde. Gedownload op 28 juni 2017 van https://www.soaaids.nl/sites/default/files/documenten/Jongeren/Sneakpreview.pdf

Bonset, H., Boer, H. de & Ekens, T. (2015). Nederlands in de onderbouw, een praktische didaktiek. Bussum: Uitgeverij Coutinho.

Bosmans, F. (2016). Padlet: een online prikbord. Gedownload op 1 juli 2017 van https://www.dropbox.com/s/tvvuy4w73l0kg7r/Padlet_2016_nieuw.pdf?dl=0

Ebbens, S. & Ettekoven, S. (2015). Effectief leren (4e druk). Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.

Geerts, W. & Kralingen, R. van (2016). Handboek voor leraren (2e herziene druk). Bussum: Uitgeverij Coutinho.

Peters, W. (4 januari 2016). Padlet: een digitaal prikbord. Geraadpleegd op 1 juli 2017 van http://www.vernieuwenderwijs.nl/padlet-een-digitaal-prikbord/

Rubens, W. (16 juni 2017). Hoe je Padlet kunt gebruiken binnen leersituaties. Geraadpleegd op 1 juli 2017 van http://www.te-learning.nl/blog/hoe-je-padlet-kunt-gebruiken-binnen-leersituaties/

Schie, H. van (z.d.). 68 Padlet: een online prikbord. Geraadpleegd op 1 juli 2017 van http://ict-idee.blogspot.nl/2011/11/68-padlet-een-online-prikbord.html